Yılın bu dönemi hava karardığında yaz gökyüzünün en parlak yıldızlarından Vega, Deneb ve Altair’in oluşturduğu Yaz Üçgeni doğu ufku üzerinde yükselmiş olur. İlkbaharın simgesi olan takımyıldızlardan biri olan Aslan ise batmak üzeredir. Bu sırada tam tepeye baktığımızdaysa yaz gökyüzünün en parlak yıldızı olan Arkturus’u görürüz.
Güneye baktığımızdaysa Akrep ve Yay takımyıldızlarını görürüz. Bu iki takımyıldız yaz aylarında ve sonbaharın ilk yarısında akşam gökyüzünde yer alır. Güney ufkuna yakın oldukları ve gökyüzünde fazla yükselmedikleri için yılın kısa bir dönemi görülürler. Akrep Takımyıldızı, gerçekten de bir akrebi andırır. Takımyıldızın sağında akrebin kıskaçlarını, solundaysa kıvrık kuyruğu yer alır. Akrep Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı olan Antares, bilinen en parlak ve en büyük yıldızlardan biridir. Yay Takımyıldızı’ysa bir çaydanlık demliğine benzer. Bu nedenle “çaydanlık” adıyla da bilinir.
İçinde yaşadığımız gökada olan Samanyolu’nun merkezi Yay takımyıldızı doğrultusunda yer alır. Samanyolu’nun merkez bölgesi yıldızlar, yıldız kümeleri ve bulutsular bakımından çok zengindir. Bunların bir bölümünü çıplak gözle bile görebiliriz. Bu bölgede bir dürbün ya da teleskopla görülebilecek onlarca parlak yıldız kümesi ve bulutsu vardır. Bu gökcisimlerinin bazılarına değindiğimiz geçen yılki yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Delta Kova Göktaşı Yağmuru
Ağustos ayındaki Perseidler’in yanında sönük kalsa da yaz aylarında gerçekleşen bir göktaşı yağmuru daha var. Delta Kova göktaşı yağmuru temmuz sonlarında etkinliği artan ve saatte 20 kadar göktaşının görülebildiği bir gök olayı. Bu yıl 28 Temmuz’da Ay dolunaya yakın bir evrede olacak. Ay gökyüzündeyken görülebilecek göktaşı sayısı aysız bir geceye göre çok daha az olacak. Ay’dan olumsuz etkilenmemek için, göktaşı yağmurunun etkinliğinin en yüksek değere ulaşacağı 28/29 Temmuz gecesi Ay battıktan sonra yani saat 02.00’den sonra gözlem yapmak en iyisi.
Temmuz’da Gezegenler
Merkür ay boyunca akşam gökyüzünde, günbatımından sonra batı yönünde yer alıyor. Ancak ayın ilk günleri ufka çok yakın olduğundan görülmesi mümkün değil. Gezegen ayın ortalarında yükselmiş olacak. Ancak bu durumda bile gezegen hava kararmadan batıyor olacak. Bu nedenle batı ufkunda görüşü engelleyecek herhangi bir engel olmaması ve havanın temiz olması gerekiyor. Merkür ayın sonuna kadar ufkun üzerindeki konumunu koruyacak.
Venüs birkaç aydır akşam gökyüzünü süslüyordu. Gezegen geçtiğimiz ay ufkun üzerinde hızlı bir şekilde alçalmaya başlamıştı. Gezegen Temmuz’un ilk günleri günbatımının ardından batı ufku üzerinde belirgin bir şekilde görülebiliyor. Her geçen gün gezegenin biraz daha alçaldığı fark edilebilir. Ayın ortalarından sonra gezegeni görmek zorlaşacak. Venüs, Ağustos’un ortalarından sonra sabah gökyüzünde, bu sefer doğu ufku üzerinde yeniden görülecek.
Mars ay boyunca Venüs’le yakın konumda. Gezegeni ayın başında görmek daha kolay. Çünkü havanın kararmasıyla batıyor. Venüs’e göre çok daha sönük olan gezegeni ilerleyen günlerde görmek giderek zorlaşacak. Venüs’e göre ufkun üzerinde çok daha yavaş bir şekilde alçaldığından akşam alacakaranlığında Ağustos ortalarına kadar görülebilir. Ağustos ortalarından sonra uzunca bir süre Güneş’e çok yakın olacağından önümüzdeki yılın başına kadar gezegeni göremeyeceğiz. 8-12 Temmuz arası Aslan takımyıldızının en parlak yıldızı Regulus’la çok yakın konumda olacak.
Satürn bir süredir gözlerden uzak kalmıştı. Gezegen artık akşam gökyüzünde. Ayın başlarında hava karardıktan yaklaşık iki saat sonra doğarken ay sonunda havanın kararmasıyla birlikte doğu-güneydoğu ufku üzerinde belirecek. Gezegen bu sırada tüm gece gökyüzünde görülebilecek. 7 Temmuz’da Ay ve Satürn yakın konumda olacak.
Jüpiter, yaklaşık üç saat arayla Satürn’ü izliyor. Ayın başlarında 02.00 civarında doğarken ay sonunda geceyarısı doğmuş oluyor. Gezegeni hava karardığında gökyüzünde görebilmek için ekim ayını beklemek gerekiyor. 12 Temmuz’da Ay ve Jüpiter yakın konumda olacak.
Alp Akoğlu
GUHEM-Gökmen Uzay Havacılık Eğitim Merkezi
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır. İçerik kullanım koşulları için tıklayınız.
