Görsel: Lord Rayleigh laboratuvarında (Wikimedia) Bilimler tarihindeki keşiflerden birçoğunun şans veya rastlantı eseri olduğu...
Devamı
Bungee kordonuna kendini emanet edenlerin neye güvendiklerini daha önce yazmıştık. Peki ama bunu adrenalin yüklemesi adına yapanlar, tam olarak neyi arıyorlar? Tehlike anında salgılanan adrenalin hormonu insana fark edilebilir bir güçlenme ve beraberinde acı hissinin kaybını getiriyor. Tüm duyular keskinleşiyor. Vücudun kana direkt şeker pompalaması nedeniyle enerji artıyor. Nefes ile kalp atışları hızlanıyor. Kendini tehlikeye…
Devamı
Akıl almaz yükseklikten kendini bir halatın ucunda bırakma çılgınlığını gösterebilenler, hayatlarını yüksek teknoloji polimerik malzemelere emanet ediyorlar. Ayağa bağlanan öyle bir kordon olmalı ki, bildiğimiz yay gibi davranmalı, atlayan sonrasında zıplaya zıplaya, ama keyifle etrafı izleyebilmeli. Kordonda ana malzeme olarak doğal ya da sentetik kauçuk kullanılıyor. Doğal kauçuk, adı üzerinde kauçuk ağaçlarından elde ediliyor. Amazon…
Devamı
Paul Erdös 20 Eylül 1996’da 83 yaşında hayatını kaybetmiş ünlü bir matematikçi. Biyografisi Paul Hoffman tarafından “The man who loved only numbers – Sadece sayıları seven adam*” ismi ile yayınlandı. Budapeşte’de doğan Erdös’ün hayatı pek çok açıdan ilginç. Öncelikle muhtemelen en fazla sayıda makale yazmış matematikçi oldu. Hayatı boyunca çoğu sayı teorisi üzerinde olan ama…
Devamı
Günlük dilde teori sözü hayal ürünü, afaki, dayanaksız fikir yürütme gibi çağrışımlar taşır. Oysa bilimde teorinin bambaşka bir anlamı var. Teori geniş kapsamlı bir alanda, birbirinden farklı birçok gözlem ve deneyi açıklayabilen, henüz yapılmamış gözlem ve deneyler için öngörüler veren, birbirine bağlı önermeler sistemi demek. Teori bir tahminler ve hipotezler grubundan farklı çünkü şimdiye kadar…
Devamı
Bilim gözleyebildiğimiz, içinde yaşadığımız bu “dünya” üzerine sadece gözleme ve deneylere ve mantığa dayanarak bilgi edinmektir. “Dünya” ile bütün evreni, yeryüzünü, canlı ve cansız varlıkları, insanı ve toplumu kastediyoruz. Bilim yoluyla bütün insanlık için ortak bilgi edinebiliriz çünkü aynı şartlar altında aynı gözlemlerden herkes tarafından hep aynı bilgiler elde edilir. Bilimde tahminler her zaman yanlışlanmaya…
Devamı
Bilim Akademisi üyesi Reyhan Küçükkaya, 4 Mart 2017’de verdiği “Damar Tıkanıklığı neden gelişir? Nasıl önlenir?” başlıklı Bilim Akademisi konferansında damarlarda pıhtı oluşumunu (tromboz) anlatıyor. Konferansın tamamına erişmek için tıklayınız.
Devamı
1 ile 100 nanometre boyutundaki yapıların belirli bir amaca hizmet etmesi için tasarlanması ve kullanılmasına nanoteknoloji diyoruz. Nano ölçeğini göz önüne getirmek için düşünelim: 1 metreyi (mesela bir masanın kenar uzunluğu) bine böldüğümüzde 1 milimetreyi (cetveldeki en küçük aralık) elde ediyoruz. Bunu bine böldüğümüzde 1 mikrona iniyoruz – mikroplar bu boyutta ve ancak mikroskopla görülebiliyorlar….
Devamı
Katarakt Farkındalık Ayındayız. Katarakt kelimesi Latince “şelale”den geliyor. Kataraktlı gözler şelalelerin düşerken oluşturduğu sisli görüntüye benzer şekilde görüyor dünyayı. Retinaya ışığı odaklayan göz lensi embriyonik gelişme sırasında çekirdek, ribozom ve başka organellerini kaybetmiş fiber hücre demetlerinden oluşuyor. Bu hücrelerde çok yüksek yoğunlukta bulunan kristalin adı verilen proteinler gerekli saydamlık ve kırılım özelliklerini sağlıyor. Lensin…
Devamı
Kadınların yaşam tarzında devrim yaratan “hap”ın yaygın kullanıma sunulmasının 60. yılındayız. Standart bir hapta estrojen ve progestin hormonları var. Bunlar vücutta zaten bulunan maddeler; rahmi döllenmiş yumurtanın yerleşmesi için hazırlıyor ve yeni yumurtaların salgılanmasını engelliyorlar. Düzeyleri doğurgan bir kadının aylık döngüsü boyunca azalıp artıyor ve böylece sadece bazı günler döllenme olabiliyor. Doğum kontrol hapları bu…
Devamı
“Molekül” dediğimizde genelde gözümüzün önüne birlikte dolaşan birkaç atomdan oluşan kümeler gelir. Halbuki atomları birbirlerinin ucuna ekleyerek dilediğimiz kadar uzun moleküller yapabiliriz. Üstelik sadece iki yanından uzatmak zorunda değiliz. Değişik yerlerinden dallanıp budaklandırarak farklı yapılar elde edebiliriz. Elbette moleküller büyüdükçe hantallaşacaklar ve hareketleri yavaşlayacak, ama bu farklılıkları öngörerek çok çeşitli davranışlar gösteren sistemler yaratmak ve…
Devamı
