Araştırma üniversiteleri için teşvik programları nasıl tasarlanmalı?

Modern üniversitenin temel işlevleri araştırma, eğitim ve topluma hizmet olarak belirlenmişken bunlardan araştırma işlevini daha yüksek yoğunlukta yerine getiren üniversiteler için “araştırma üniversitesi” sıfatı kullanılır oldu.Araştırma üniversitesi olgusunu ele aldığımız bu yazı serisinde modern üniversitenin ortaya çıkışını; dünyadaki araştırma üniversitesi kavramını; üniversitelerin ülkelerin araştırma geliştirme habitatındaki yerini; bu üniversitelerin özgün, nitelikli ve sürdürülebilir araştırma yapabilmelerini sağlayan teşvik programlarının niteliklerini ve Türkiye’de 2000’lerde oluşturulmuş “araştırma üniversiteleri programını” irdeleyeceğiz.
Araştırma fonlarının artması, bu fonlara erişim ayrıcalığına sahip üniversiteler için bir avantaj olarak görülse de bu fonların teşvik olarak nasıl dağıtılacağı ve takip edileceği uzun vadedeki etkileri açısından önem taşıyor ve dolayısıyla teşviklerin ayrıntılarının üniversite ve araştırmayı odağa alarak tartışılması gerektiğini düşünüyoruz.

Araştırma üniversitesi kavramını ele alan ilk yazımız: Araştırma üniversitesi nedir? 


Ülkelerin bilim politikaları kapsamında, karmaşık yapılar olan araştırma üniversitelerine, etkileri uzun vadeye yayılan teşvik[1]Teşvik sözcüğü maddi destekleri de içeren genel anlamıyla kullanılmıştır. Öte yandan, destek sözcüğü sadece maddi destekleri ifade etmektedir. programı tasarlanması ciddiyetle ele alınması gereken bir konu ve başarılı tek bir reçete olması beklenmemeli. Araştırma üniversiteleri için teşvik programları oluşturmaya yönelik hazırlıkları aşağıdaki sorularla değerlendirmek yararlı olabilir.

1 – Araştırma teşvik programından beklenen sonuç nedir?

Bu sorunun doğrudan ve basit bir yanıtı olmasa da, en azından sistematik bir analiz sonucunda elde edilen bir dizi gerekçe ve bu gerekçeleri destekleyecek temel kuralların belirtildiği stratejik bir belgenin mevcudiyeti beklenmelidir.[2]“white paper” terimi bu stratejik belgeyi ifade etmek için kullanılan yollardan biridir.  Strateji belgesinin uzunluğu ve detayı teşvik programının niteliğine göre değişebilir. Asgari olarak, program için yol gösterici olmasının yanı sıra programın kapsamını çok net tanımlaması ve geçerlilik süresini belirtmesi gerekir.[3]Örneğin İngiltere Araştırma Mükemmeliyeti Çerçevesi için bkz. England, Higher Funding Council of. (2017). Funding bodies confirm shape of REF 2021. https://www.ref.ac.uk/news/2017/decisionsonstaffandoutputs.html. Erişim 12 Ağustos 2022.[4]Örneğin Alman Mükemmeliyet Stratejisi için bkz. DFG. (t.y.). German Federal and State Excellence Strategy. https://www.dfg.de/en/research_funding/programmes/excellence_strategy/index.html. Erişim: 12 Ağustos 2022.

2 -Teşvik programının konu ya da akademik birim/kurum hedefi var mı?

Araştırma alanı ve içeriği ile ilgili kararların genel anlamı ile araştırmacılara bırakılması önemli bir ilkedir. Bununla birlikte, özellikle bilim ve teknoloji kesişimindeki alanlarda kaynaklara öncelik vererek yönlendirmek birçok ülkede benimsenmiştir.[5]Bu konuda İngiltere’de 1918’de ortaya çıkan “Haldane prensibi”, kamunun araştırma konusu belirleme, teşvik ve değerlendirme programlarının siyasi etkiden uzak, bağımsız ve özerk yapılar tarafından araştırmacıların hakemliğinde yürütülmesini öngörür. 2010 yılında özü aynı kalarak tanımı netleştirilen bu ilke, 2017 yılında yenilenen Yükseköğretim Yasası’na da girmiştir. (Masood, E. (2018). A 100th birthday wish: Uphold academic freedom in dark times. Nature, 563(7733), 621-623.)   Bu önceliklerin, bir üniversitedeki araştırma ortamını, üniversitenin araştırma yetkinliği ve fiziksel altyapısı çerçevesinde yönlendirilmesi beklenir; aksi halde, o konuda araştırmacıların bile olmadığı bir kurumda bu önceliklerin karşılığı olmayacaktır. Bir başka hedefleme biçimi bir grup üniversite/araştırma birimine özel bir destek sunmaktır. Hedef birimlerin hangi ölçütlere göre seçileceği ve ne kadar sıklıkla bu listenin yenileneceği bilgisi, programın çekiciliğini sağlamak açısından önemlidir.

3- Teşvik programının bütçesi nedir?

Program için ayrılan kaynağın açık olarak belirtilmesi, program çerçevesinde orta ve uzun dönemli plan oluşturabilmesi birimler için gereklidir. Programın zaman perspektifi diyebileceğimiz bu unsur, araştırmanın yıllara yayılı uzun bir süreç olduğunu kabul eden nitelikte olmalıdır. Öngörülebilecek enflasyon ve döviz kuru dalgalanmaları karşısında yeniden düzenlemelerin ne biçimde ve hangi zaman dilimlerinde yapılacağı bilgi olarak yer almalıdır.

4- Teşvik programının farklı kaynaklardan sağlanan diğer teşvik programları ile ilişkisi var mı?

Verilen teşviğin var olan diğer desteklere göre ne farklılıklar getirdiği net olarak ortaya konmalıdır. Program kapsamında desteklenebilecek bir üniversitenin halihazırdaki kaynak kullanımına kıyasla yeni programın yaratması beklenen yenilikler de net olarak anlaşılabilmelidir. Bu iki unsur teşvik mekanizmasının cazibesini arttırmak açısından önemlidir.[6]Altbach (2009) araştırma üniversitelerinin tam zamanlı öğretim üyelerine ihtiyaç duyduğunu, bunların zamanlarının önemli bir bölümünü araştırma ve eğitime ayırabilmeleri, aynı zamanda, yüksek özerklik ihtiyacı olan araştırma üniversitelerinin akademik yönetimine katkıda bulunmaları gerektiğini vurgular. Araştırma üniversitesinin ancak tam zamanlı üniversite çalışanlarının yaşam koşullarının orta sınıf yaşam sürmeye yeterli, ülkedeki diğer araştırma kurumlarında ve diğer ülkelerdeki üniversitelerde benzer pozisyonlarda çalışan meslektaşlarından çok farklı olmadığı ortamlarda hayat bulacağını ekler.  Üniversitenin temel işlevleri için tutarlı olarak sürekli aktarılan kaynaklar, üniversitenin erişebileceği öğretim üyesi kaynağını da belirler. Bunun olmadığı durumlarda sadece araştırmaya özel verilecek destek sorunlu olacaktır. Öte yandan, araştırma için çok çeşitli kaynaklar mevcuttur (ör. kamu ve uluslararası araştırma destekleri). Bu kaynakların varlığı, erişim ve kullanım kolaylıkları, araştırma teşvik programlarının tasarımı için önemlidir.

Altbach, P. G. (2009). Peripheries and centers: Research universities in developing countries. Asia Pacific Education Review, 10(1), 15-27. https://doi.org/10.1007/s12564-009-9000-9

5- Programın etkinliği nasıl değerlendirilecek?

Bütçesi göreceli olarak yüksek olan bu programların başarısının nasıl değerlendirildiği, desteklerin sürekliliğini ve uzun dönemli güven tesis edilmesini sağlamak açısından önemlidir.  Değerlendirmenin yönteminin bazı sayısal göstergeleri takip etmenin ötesinde hazırlık ve olgunluk gerektiren bir bilimsel çalışmaya dayanması gerektiği dünyada genel kabul görmüştür.[7]Avrupa ülkelerinin, İngiliz Araştırma Mükemmeliyet Çerçevesi programından esinlenen araştırma teşvik sistemlerinin genel bir değerlendirmesi için bkz.

– Pinar, M., ve Horne, T. J. (2022). Assessing research excellence: evaluating the Research Excellence Framework. Research Evaluation, 31(2), 173-187.

– Sivertsen, G. (2017). Unique, but still best practice? The Research Excellence Framework (REF) from an international perspective. Palgrave Communications, 3(1), 1-6.

– Taylor, J. (2011). The assessment of research quality in UK universities: Peer review or metrics? British Journal of Management, 22(2), 202-217.



– Brassington, L. (2022). Research Evaluation: Past, present and future (HEPI Report 152). Higher Education Policy Institute. https://www.hepi.ac.uk/wp-content/uploads/2022/09/Research-Evaluation-Past-present-and-future.pdf

Yukarıda özetlemeye çalıştığımız bu yaklaşım çerçevesinde yakın geçmişte araştırma üniversitesi teşvikleri veren örnekler aşağıda irdeleniyor.

Teşviklere dünyadan örnekler

Güney Kore’den bir örnek

Güney Kore, 1999’da “Brain Korea 21 (BK21)” adlı bir program başlatarak üniversitelerinin lisansüstü programlarını güçlendirmeyi amaçladı.[8]Moon, M., ve Kim, K.-S. (2001). A case of Korean higher education reform: The Brain Korea 21 project. Asia Pacific Education Review, 2(2), 96-105. https://doi.org/10.1007/BF03026294 2005’e kadar süren projenin ilk evresinde üniversitelere toplam 1,4 milyar ABD doları mertebesinde kaynak aktarıldı. 2006 yılında başlayıp 2012’de sona eren ikinci evrede aktarılan kaynak ise 2,1 milyar ABD dolarıdır. BK21 programı üniversiteleri ve öğretim üyelerini değil, lisansüstü öğrencileri, doktora sonrası araştırmacıları ve akademik ziyaretçileri destekledi. Hem konu hem de akademik kurum (seçilmiş üniversiteler) odaklıydı. Güney Kore’de öğretim üyesi maaşları OECD ortalamasında olduğu ve üniversitelere ayrılan cari ve altyapı bütçeleri görece yüksek olduğu için bu tür bir teşvik tercih edilmiş görünüyor. Ancak, en azından uluslararası yayın sayıları itibarı ile programın ölçülebilir bir etkisinin olmadığı gösterilmiş.[9]Shin, J. C. (2009). Building world-class research university: The Brain Korea 21 project. Higher Education, 58(5), 669.

Japonya’dan bir örnek

Japonya, ekonomisini tetiklemesi amacı ile 30 üniversitesini “dünya-çapında” kurumlar haline getirmek üzere 2001 yılında bir program başlattı.[10]Yonezawa, A. (2007). Japanese flagship universities at a crossroads. Higher Education, 54(4), 483-499. https://doi.org/10.1007/s10734-006-9028-2 [11]Yonezawa, A. (2011). The “Global 30” and the Consequences of Selecting “World-Class Universities” in Japan. İçinde N. C. Liu, Q. Wang, ve Y. Cheng (Ed.), Paths to a World-Class University Lessons from Practices and Experiences (ss. 67-82). Sense Publishers.  Bununla birlikte, 2008’de aynı 30 üniversitenin 300.000 uluslararası öğrenciyi 2020’ye kadar ülkeye davet etmesi ve desteklemesi için bir teşvik programı (Global 30) daha başlattı. İlk program, üniversiteleri genel olarak desteklemek yerine konu hedefli olarak üniversitelerdeki araştırma gruplarına mükemmeliyet merkezleri oluşturmaları için teşvikler verdi (COE21 Programı). Seçme komisyonunun şeffaf olarak yayınladığı koşulları sağlayan üniversitelerin bazıları bu programa başvurdu. COE21 programı sonucunda Japon üniversitelerinin akademik performansları  birbirlerine kıyasla değişmedi, ancak en iyi üniversiteleri daha da güçlendi.[12]Yonezawa, A. (2011). The “Global 30” and the Consequences of Selecting “World-Class Universities” in Japan. İçinde N. C. Liu, Q. Wang, ve Y. Cheng (Ed.), Paths to a World-Class University Lessons from Practices and Experiences (ss. 67-82). Sense Publishers. 

Çin’den bir örnek

2000’lerin başında Çin Halk Cumhuriyeti, 211 ve 985 programları ile üniversitelerini destekledi. 211 Projesinde 107 üniversitenin eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetlerini desteklemek için her üniversiteye yaklaşık 50 milyon ABD doları destek verildi.[13]Zhang, H., Patton, D., ve Kenney, M. (2013). Building global-class universities: Assessing the impact of the 985 Project. Research Policy, 42(3), 765-775. https://doi.org/10.1016/j.respol.2012.10.003 1999’da başlatılan 985 Projesi, Çin’in seçilmiş üniversitelerinin “dünya çapında” olmasını amaçlıyordu. 1999-2003 arasındaki ilk evrede 34 üniversiteye yaklaşık 1,7 milyar ABD doları, 2004-2007 arasındaki ikinci evrede ise 39 üniversiteye yaklaşık 2,3 milyar ABD doları kaynak aktarıldı. 985 Projesi, konu ve akademik birim hedefli olup, seçilmiş üniversitelerde araştırma merkezleri oluşumunu destekledi, uluslararası araştırmacıları ülkeye getirdi, araştırma performansına destek verdi. Programın çok boyutlu amaçlarını ölçmek için kullanılan ölçütlerden biri, uluslararası yayın sayılarıydı. Uluslararası bilimsel makale başına yazarlara 985 projesi kapsamında verilen cömert destekler sonucu, Çin üniversitelerinin uluslararası yayın performansları hızla artmış, ancak beraberinde akademik etik, intihal ve yayın/atıf çeteleri sorunlarına yol açmıştı. Bu gelişmeler sonrasında, Çin’de yayınlanan makalelere doğrudan maddi destek verilmesi yasaklandı.[14]Mallapaty, S. (2020). China bans cash rewards for publishing papers. Nature, 579(7797), 18-18. https://doi.org/10.1038/d41586-020-00574-8

Bu program, üniversitenin diğer temel işlevlerine yeterli mali kaynak sağlanmadan araştırma teşviği verilmesinin sakıncalarına bir örnek olarak verilebilir.[15]Bu konuda daha kapsamlı bir değerlendirme için bkz.

– Tonta, Y. ve Al, U. (2022a). Üniversitelerde rant kollama. Sarkaç. https://sarkac.org/2022/03/universitelerde-rant-kollama/

– Tonta, Y. ve Al, U. (2022b). Yüksek öğretimde kaliteyi sayılarla ölçme yanılgısı. Sarkaç.https://sarkac.org/2022/04/yuksek-ogretimde-kaliteyi-sayilarla-olcme-yanilgisi/

Almanya’dan bir örnek

Almanya’da 2006’da “The Excellence Initiative – Mükemmeliyet İnisiyatifi” ismi ile bir teşvik programı uygulandı. Altışar yıllık dilimler çerçevesinde verilen destekler ile üç grup fonlama planlandı: Gençlere (doktora ve doktora sonrası) yönelik destekler; Mükemmeliyet Merkezleri desteği; az sayıda üniversiteye verilen “future concepts (geleceğin kavramları)” genel başlığı altındaki üniversite başvurularına verilen destek. Son grup destek, temel hedefi üniversiteler tarafından oluşturulan, kısıtlı ya da tam güdümlü olmayan projeleri desteklediği için tam olarak araştırma üniversitesi kavramını yansıtıyor.  Teşvik programı, 2006’daki ilk dilimden sonra 2012 ve 2019’da da devam etti. Program başarısının değerlendirilmesi yapılsa da net sonuçlar konusunda bir uzlaşı sağlanamadı, öte yandan programın hâlâ devam ediyor olmasının olumlu bir gösterge olduğunu söyleyebiliriz.[16]Bu programa ait detaylı bilgiler için bkz.

– DFG. (t.y.). German Federal and State Excellence Strategy. https://www.dfg.de/en/research_funding/programmes/excellence_strategy/index.html. Erişim: 12 Ağustos 2022

– Vogel, G. (2006). A German Ivy League Takes Shape. Science, 314(5798), 400-400. https://doi.org/10.1126/science.314.5798.400

 

Dünyadaki örneklerde gözlemlenen ortak noktalar, teşvik stratejisinden beklenen sonuçların oldukça genel olarak ifade edilmiş, program detaylarının açıklandığı stratejik belgelerin ise oldukça net yazılmış olması.

 

Tüm programların konu (mükemmeliyet merkezleri, uluslararası dolaşım) ya da akademik birim (başvuru yapan/belirlenmiş üniversiteler) hedefli olduğu görülüyor.  Destekler için ayrılan bütçe açık ve kesin olarak bütün örneklerde ifade edilmiş. Programlar bir yıldan uzun olduğu için (hatta beş yıl ve daha uzun oldukları için) toplam destek belirlenmiş, tek elden verilmiş ve hepsinde muhatap açık.

 

Tüm programlarda verilen araştırma destekleri diğer teşviklerden bağımsız olarak tasarlanmış. Bağımsız teşviklerin avantajı birkaç yönlü: Var olan diğer teşviklerden ayrı olarak ifade edilmiş böylesi bir programın başarısı kısmen de olsa ayrı değerlendirilebilir. Öte yandan, destek alan bir üniversitenin diğer araçları da düşünerek bütünsel olarak planlama yapmasına olanak sağlayabilir. Olası bir diğer avantaj ise programın idaresi ve takibine yöneliktir: Tek başlılık hem desteği sağlayan kurum, hem de desteği alan kurumun işlemleri daha kolay yürütmesini sağlayacaktır.

 

Programın tümünün istenen hedeflere ne kadar yaklaştığının ölçümü önemli. Etkinlik değerlendirmesi örneklerde ayrı olarak tasarlanmamış, ön değerlendirmede kullanılan unsurların nasıl geliştiğine bakılmış.[17]Programın etkinliğinin nasıl değerlendirileceği başlı başına bir araştırma alanı. Bir örnek için bkz. Park, H. W., ve Leydesdorff, L. (2010). Longitudinal trends in networks of university–industry–government relations in South Korea: The role of programmatic incentives. Research Policy, 39(5), 640-649. https://doi.org/10.1016/j.respol.2010.02.009

Buraya kadar değindiğimiz teşvik tiplerinin dışında mekanizmalar kurgulamak da mümkün. Özellikle teknoloji (ve ticari değer) geliştirmeye yatkın bir alana özel büyük destekler verilebilir. Buna “güdümlü araştırma” denir. Güdümlü araştırma konuyu belirlemenin ötesinde araştırmanın sınırlarını da daraltmak anlamında kullanılır (ticarileşme aşamasına yakın görülen yeniliklerin geliştirilmesi için bu terim kullanılabilir). Ancak bu destekler genel anlamı ile üniversiteye değil üniversitenin (ya da üniversitelere kısmen bağlı ama dışında ve özerkliği olan) araştırma merkezlerine yönlendirilmekte. Bunun çeşitli örnekleri var.[18]Örneğin ABD Argonne Ulusal Laboratuvarı (https://www.anl.gov/), Alman Fraunhofer sistemi (https://www.fraunhofer.de/en.html), Hollanda’daki DinaLOG (https://www.dinalog.nl/en/ ) vb. Bu örneklerde dolaylı da olsa üniversiteler desteklenmekle beraber, desteğin üniversitenin dünya ölçeğinde bir değer haline gelmesine katkısı daha sınırlı.

Teşvikler, araştırma üniversitelerinin temel niteliklerini belirleyen Leiden İlkeleri[19]Bilgiç, T., Erkip, N. (2022a) Araştırma üniversitesi nedir?, Sarkaç, https://sarkac.org/2022/10/arastirma-universitesi-nedir/  ile uyumlu olduğu kadar etkili olabiliyorlar ve üniversiteleri güçlendiriyorlar. Leiden İlkeleri, başarılı araştırma üniversitelerinin mükemmeliyetçi, özgür ve özerk olması gerektiğini söylüyor ve kendi öğretim ve araştırma önceliklerini belirleme hakkına özellikle vurgu yapıyor. Teşvik programlarının bu yapıyı ve bu hakkı ihlal edebilecek şekilde tasarlanması programdan beklenen sonucu getirmeyecektir.

Bir sonraki yazımızda Türkiye’de 2016’dan beri yürürlükte olan YÖK Araştırma Üniversitesi Programını ele alacağız ve bu programın sağladığı teşvikleri burada ortaya koyduğumuz unsurlar çerçevesinde değerlendireceğiz.

Birinci yazı: Araştırma üniversitesi nedir?
İkinci yazı: Araştırma üniversiteleri için teşvik programları nasıl tasarlanmalı?
Üçüncü yazı: YÖK Araştırma Üniversiteleri Programı nedir?
Dördüncü yazı: Önce üniversite olmak gerek!

Taner Bilgiç (Boğaziçi Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü) 
Nesim Erkip (Bilkent Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü)

Notlar/Kaynaklar

Notlar/Kaynaklar
1 Teşvik sözcüğü maddi destekleri de içeren genel anlamıyla kullanılmıştır. Öte yandan, destek sözcüğü sadece maddi destekleri ifade etmektedir.
2 “white paper” terimi bu stratejik belgeyi ifade etmek için kullanılan yollardan biridir.
3 Örneğin İngiltere Araştırma Mükemmeliyeti Çerçevesi için bkz. England, Higher Funding Council of. (2017). Funding bodies confirm shape of REF 2021. https://www.ref.ac.uk/news/2017/decisionsonstaffandoutputs.html. Erişim 12 Ağustos 2022.
4 Örneğin Alman Mükemmeliyet Stratejisi için bkz. DFG. (t.y.). German Federal and State Excellence Strategy. https://www.dfg.de/en/research_funding/programmes/excellence_strategy/index.html. Erişim: 12 Ağustos 2022.
5 Bu konuda İngiltere’de 1918’de ortaya çıkan “Haldane prensibi”, kamunun araştırma konusu belirleme, teşvik ve değerlendirme programlarının siyasi etkiden uzak, bağımsız ve özerk yapılar tarafından araştırmacıların hakemliğinde yürütülmesini öngörür. 2010 yılında özü aynı kalarak tanımı netleştirilen bu ilke, 2017 yılında yenilenen Yükseköğretim Yasası’na da girmiştir. (Masood, E. (2018). A 100th birthday wish: Uphold academic freedom in dark times. Nature, 563(7733), 621-623.)
6 Altbach (2009) araştırma üniversitelerinin tam zamanlı öğretim üyelerine ihtiyaç duyduğunu, bunların zamanlarının önemli bir bölümünü araştırma ve eğitime ayırabilmeleri, aynı zamanda, yüksek özerklik ihtiyacı olan araştırma üniversitelerinin akademik yönetimine katkıda bulunmaları gerektiğini vurgular. Araştırma üniversitesinin ancak tam zamanlı üniversite çalışanlarının yaşam koşullarının orta sınıf yaşam sürmeye yeterli, ülkedeki diğer araştırma kurumlarında ve diğer ülkelerdeki üniversitelerde benzer pozisyonlarda çalışan meslektaşlarından çok farklı olmadığı ortamlarda hayat bulacağını ekler.  Üniversitenin temel işlevleri için tutarlı olarak sürekli aktarılan kaynaklar, üniversitenin erişebileceği öğretim üyesi kaynağını da belirler. Bunun olmadığı durumlarda sadece araştırmaya özel verilecek destek sorunlu olacaktır. Öte yandan, araştırma için çok çeşitli kaynaklar mevcuttur (ör. kamu ve uluslararası araştırma destekleri). Bu kaynakların varlığı, erişim ve kullanım kolaylıkları, araştırma teşvik programlarının tasarımı için önemlidir.

Altbach, P. G. (2009). Peripheries and centers: Research universities in developing countries. Asia Pacific Education Review, 10(1), 15-27. https://doi.org/10.1007/s12564-009-9000-9

7 Avrupa ülkelerinin, İngiliz Araştırma Mükemmeliyet Çerçevesi programından esinlenen araştırma teşvik sistemlerinin genel bir değerlendirmesi için bkz.

– Pinar, M., ve Horne, T. J. (2022). Assessing research excellence: evaluating the Research Excellence Framework. Research Evaluation, 31(2), 173-187.

– Sivertsen, G. (2017). Unique, but still best practice? The Research Excellence Framework (REF) from an international perspective. Palgrave Communications, 3(1), 1-6.

– Taylor, J. (2011). The assessment of research quality in UK universities: Peer review or metrics? British Journal of Management, 22(2), 202-217.

– Brassington, L. (2022). Research Evaluation: Past, present and future (HEPI Report 152). Higher Education Policy Institute. https://www.hepi.ac.uk/wp-content/uploads/2022/09/Research-Evaluation-Past-present-and-future.pdf

8 Moon, M., ve Kim, K.-S. (2001). A case of Korean higher education reform: The Brain Korea 21 project. Asia Pacific Education Review, 2(2), 96-105. https://doi.org/10.1007/BF03026294
9 Shin, J. C. (2009). Building world-class research university: The Brain Korea 21 project. Higher Education, 58(5), 669.
10 Yonezawa, A. (2007). Japanese flagship universities at a crossroads. Higher Education, 54(4), 483-499. https://doi.org/10.1007/s10734-006-9028-2
11, 12 Yonezawa, A. (2011). The “Global 30” and the Consequences of Selecting “World-Class Universities” in Japan. İçinde N. C. Liu, Q. Wang, ve Y. Cheng (Ed.), Paths to a World-Class University Lessons from Practices and Experiences (ss. 67-82). Sense Publishers.
13 Zhang, H., Patton, D., ve Kenney, M. (2013). Building global-class universities: Assessing the impact of the 985 Project. Research Policy, 42(3), 765-775. https://doi.org/10.1016/j.respol.2012.10.003
14 Mallapaty, S. (2020). China bans cash rewards for publishing papers. Nature, 579(7797), 18-18. https://doi.org/10.1038/d41586-020-00574-8
15 Bu konuda daha kapsamlı bir değerlendirme için bkz.

– Tonta, Y. ve Al, U. (2022a). Üniversitelerde rant kollama. Sarkaç. https://sarkac.org/2022/03/universitelerde-rant-kollama/

– Tonta, Y. ve Al, U. (2022b). Yüksek öğretimde kaliteyi sayılarla ölçme yanılgısı. Sarkaç.https://sarkac.org/2022/04/yuksek-ogretimde-kaliteyi-sayilarla-olcme-yanilgisi/

16 Bu programa ait detaylı bilgiler için bkz.

– DFG. (t.y.). German Federal and State Excellence Strategy. https://www.dfg.de/en/research_funding/programmes/excellence_strategy/index.html. Erişim: 12 Ağustos 2022

– Vogel, G. (2006). A German Ivy League Takes Shape. Science, 314(5798), 400-400. https://doi.org/10.1126/science.314.5798.400

17 Programın etkinliğinin nasıl değerlendirileceği başlı başına bir araştırma alanı. Bir örnek için bkz. Park, H. W., ve Leydesdorff, L. (2010). Longitudinal trends in networks of university–industry–government relations in South Korea: The role of programmatic incentives. Research Policy, 39(5), 640-649. https://doi.org/10.1016/j.respol.2010.02.009
18 Örneğin ABD Argonne Ulusal Laboratuvarı (https://www.anl.gov/), Alman Fraunhofer sistemi (https://www.fraunhofer.de/en.html), Hollanda’daki DinaLOG (https://www.dinalog.nl/en/ ) vb.
19 Bilgiç, T., Erkip, N. (2022a) Araştırma üniversitesi nedir?, Sarkaç, https://sarkac.org/2022/10/arastirma-universitesi-nedir/
Önceki İçerikAraştırma üniversitesi nedir?
Sonraki İçerikYÖK Araştırma Üniversiteleri Programı nedir?
Taner Bilgiç

Endüstri mühendisliği lisans ve yüksek lisans derecelerini ODTÜ, doktora derecesini Toronto Üniversitesinden alan Taner Bilgiç 1997’den beri Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümünde öğretim üyesidir. 2018-2019 akademik yılında Columbia ve McGill Üniversitelerinde ziyaretçi öğretim üyesi olarak bulunmuştur. 2020 yılından beri bölüm başkanlığı görevini sürdürmektedir.

Karar verme kuramı, tedarik zinciri yönetimi ve platform ekonomisi konularında çalışmaktadır.

Nesim Erkip

Nesim K. Erkip, ODTÜ Endüstri Mühendisliği Bölümü’nden lisans, Stanford Üniversitesi’nden M.Sc. ve Ph.D. derecelerini almıştır. 2005 yılına kadar ODTÜ Endüstri Mühendisliği Bölümü’nde, halen de Bilkent Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nde çalışmalarını sürdürmektedir. Cornell, Stanford, UC, Berkeley, Eindhoven Teknik, New York Üniversitesi ve Münih Teknik Üniversitesi’nde ziyaretçi öğretim üyesi olarak çalıştı. August-Wilhelm Scheer TUM Ziyaretçi Öğretim Üyesi Ödülü, Prof. Dr. Mustafa N. Parlar Eğitim ve Araştırma Vakfı Teşvik Ödülü, Fulbright Scholar Ödülü, YAD Hizmet Ödülü kazanmıştır.

Akademik araştırmalarını çok seviyeli envanter kuramı, tedarik zincirleri yönetimi ile üretim sistemleri ve envanter planlaması konularında yoğunlaştırmıştır. EM alanındaki çalışmalarının yanısıra Bilim/Teknoloji/Endüstri Platformu’nda ve ODTÜ Bilim ve Teknoloji Politika Çalışmaları lisansüstü programında yer almıştır. Üniversitelerdeki idari pozisyonların yanında TMMOB MMO, TÜBİTAK, Yöneylem Araştırması Derneği, TED Üniversitesi Mütevelli Heyeti’nde görev yapmıştır.

Yazarın websayfası – http://nesim.bilkent.edu.tr/