Bilinç Nedir?

Shutterstock

Bilinç, bireyin kendisi dışındaki nesnelerin ya da içindeki olguların farkında olma halidir.[1]Bilinç üzerine Sarkaç’ta Kasım 2021’de yayınladığımız yazılara bakmak ister misiniz? Bilinç Nedir? Bilinç Kuramı 1: Ortak Nöronal İşlem Alanı Teorisi Bilinç Kuramı 2: Bütünleşik Enformasyon Teorisi[2]Kaynak ve ileri okuma: Daniel Dennett, (2017) Bilinç Açıklanıyor, Alfa Yayıncılık 2017

Tartışmaları güncel felsefede çokça yapılmış önemli bir konu olsa da üzerinde anlaşılmış tek bir tanımı bulunmuyor.  Tanımlamada karşılaşılan zorluklara rağmen, bilincin bireylerce paylaşılan temel bir sezgi olduğu kabul ediliyor.

Bu konuyu deneylerle irdelemek için çeşitli kurgular planlanmış. Örneğin derinlik algısının, izleyicinin gözetimi sırasında zamanla değiştiği Necker küpü gibi optik illüzyonlar bilinçli uyarılma ile ilgili kanıt olarak kabul ediliyor.

Necker küpü: Kübün öndeki yüzü, sol alt veya sağ üst yüzeylerden birisi olarak algılanabiliyor. Küp resmine uzun süre bakıldığında bu algı aniden değişebiliyor.

Bilinç günümüzde beyin aktivitesinin uyarılar altında izlenebildiği deney düzenekleri ile aktif olarak araştırılıyor. Hayvanlarda bilincin çalışılması kendini algılama düzeyini sorgulayan ve aynada kendini görme ile başka hayvanları ayrıştırma üzerine kurulu basit bir testle başlıyor. Büyük maymunların ya da yunusların bunu başardığını hepimiz tahmin edebiliriz; ama katil balinalar, güvercinler ve filler de bu testi geçiyor desek?

Canan Atılgan
Bilim Akademisi üyesi (Sabancı Üniversitesi)

Bilinç nedir?

Bilinç kuramı 1: Ortak Nöronal İşlem Alanı Teorisi

Bilinç kuramı 2: Bütünleşik Enformasyon Kuramı

Notlar/Kaynaklar

Notlar/Kaynaklar
1 Bilinç üzerine Sarkaç’ta Kasım 2021’de yayınladığımız yazılara bakmak ister misiniz? Bilinç Nedir? Bilinç Kuramı 1: Ortak Nöronal İşlem Alanı Teorisi Bilinç Kuramı 2: Bütünleşik Enformasyon Teorisi
2 Kaynak ve ileri okuma: Daniel Dennett, (2017) Bilinç Açıklanıyor, Alfa Yayıncılık 2017
Önceki İçerikTürkiye’nin Doğal Hazinesi: Bor
Sonraki İçerikKopernik’in Zenginliği
Canan Atılgan
Bilim Akademisi üyesi Canan Atılgan, lisans ve doktora derecelerini sırasıyla 1991 ve 1996 yıllarında Boğaziçi Üniversitesi Kimya Mühendisliği bölümünden aldı. 1996-1999 yılları arasında Florida Eyalet Üniversitesi bünyesindeki Süperbilgisayar Hesaplamaları Araştırma Merkezi’nde doktora sonrası çalışmalar yaptı. 1999’dan bu yana Sabancı Üniversitesi öğretim üyesidir.  Haziran 2021’den beri Bilim Akademisi’nin başkanıdır.
Polimer ve protein dinamiği ile karmaşık moleküler sistemlerin teorik ve hesaplamalı yöntemlerle incelenmesi konularında araştırmalar yapmaktan keyif alır. Yüksek öğrenimde kullanılan yeni eğitim tekniklerini lisans ve lisansüstü derslerinde uygulamaya, yereldeki öğrencilerin birikimlerini ve arkaplanlarını da gözeterek uyarlamaya kafa yorar. Zaman buldukça popüler bilim platformlarında araştırmalarını ve birikimlerini aktarır.