Ocak, birçok gökyüzü gözlemcisi için gökyüzünün en güzel olduğu zamanlardan biri. Kış takımyıldızları olarak da bilinen Orion, Büyük Köpek, Küçük Köpek havanın kararmasıyla birlikte doğmuş oluyor. Bu takımyıldızların en parlak yıldızlarının oluşturduğu ve kış gökyüzünün simgesi olarak kabul edilen Kış Üçgeni de gökyüzünde yükselmeye başlıyor. Üçgenin bir köşesini oluşturan ve Akyıldız olarak da adlandırılan Sirius tüm gökyüzünün en parlak yıldızıdır. Sirius, Büyük Köpek Takımyıldızı’nın da en parlak yıldızıdır. Küçük Köpek Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı olan Prokyon, üçgenin bir başka köşesini oluşturur. Orion’da yer alan Betelgöz, üçgenin diğer bir köşesini oluşturur. Betelgöz kırmızı rengiyle dikkat çeker. Orion Takımyıldızı’nda yer alan gökyüzünün en parlak bulutsusu olan Orion Bulutsusu Orion Takımyıldızı’yla birlikte doğu ufkundan yükseliyor.
Kış gökyüzünün simgeleri yükselirken, sonbaharın simgelerinden Andromeda, Perseus, Boğa ve Arabacı takımyıldızları gökyüzündeki en yüksek konumlarına ulaşmış oluyor. Ocak ayının bu takımyıldızları ve barındırdıkları gökcisimlerini gözlemlemek için en uygun zaman olduğu söylenebilir. Bunlar arasında yer alan ve gökyüzünün en parlak gökadası olan Andromeda Gökadası gökyüzünde tam tepede yer alıyor.
Dörtlük Göktaşı Yağmuru
Ocak ayının ilk yarısında etkinliğini sürdürecek olan Dörtlük Göktaşı Yağmuru 3/4 Ocak gecesi en yüksek etkinliğine ulaşacak. Dörtlük Göktaşı Yağmuru ideal gözlem koşullarında saatte 120 kadar göktaşının görülebileceği bir gök olayı. Normalde göktaşı yağmurlarının etkinliği geceyarısından sonra artar. Ne var ki bu yıl Ay geceyarısından sonra saat 01:00 civarı doğacak ve ışığı gözlemleri olumsuz etkileyecek. Bu nedenle bu yıl Dörtlük Göktaşı Yağmuru’nu izlemek için en iyi zaman 3/4 Ocak gecesi geceyarısı civarı olacak.
Ocak’ta Gezegenler
Merkür, ayın ortalarına kadar sabah gökyüzünde gözlem için iyi konumda. Gezegen gündoğumundan yaklaşık bir buçuk saat önce, şafak sökmeye başlamadan hemen önce doğuyor. Merkür’ü onun sağ üstünde yer alan Venüs’ten yararlanarak bulmak mümkün. Gezegen ayın ortalarından sonra giderek alçalacak ve ay sonunda Güneş’e çok yakın olacağından artık görülemeyecek.
Venüs ay boyunca sabah gökyüzünde, gündoğumundan önce doğu ufku üzerinde parlıyor. Gezegenin ufkun üzerinde günden güne alçaldığını görmek mümkün. Önümüzdeki aydan sonra gezegen artık sabah gökyüzünde görülemeyecek kadar alçalmış olacak.
Mars sabah gökyüzünde yavaş yavaş yükseliyor. Ancak sabah hava aydınlanmaya başladıktan sonra doğduğundan gezegeni görmek için çok az bir süre var. 27 Ocak’ta Mars ve Merkür çok yakın konumda olacak. Mars’ın parlaklığı Merkür’ünkine göre belirgin biçimde az olacak ve Mars, Merkür’ün hemen altında yer alacak.
Jüpiter hava karardığında gökyüzündeki en yüksek konumuna ulaşmış oluyor. Gezegeni görmek için güney yönünde yukarı bakmak yeterli.
Satürn ay boyunca batı ufku üzerinde. Ayın ilk günleri hava karardıktan yaklaşık 3 saat sonra batıyor. Ay sonunda bu süre bir saate düşecek. Bir süreliğine gezegeni akşam gökyüzünde görmek için son zamanlar.
Hazırlayan: Alp Akoğlu
GUHEM-Gökmen Uzay Havacılık Eğitim Merkezi
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır. İçerik kullanım koşulları için tıklayınız
