12/11/2017 tarihinde saat 21.18 (Türkiye saati) de Irak’ta İran sınırına yakın Sarpol-e-Zahap yerleşim yeri yakınında (şekilde kırmızı okla gösterilmiş), büyüklüğü 7.2 olan yaklaşık 20 km derinlikte bir deprem meydana geldi. Deprem Süleymaniye ile Iran ve Türkiyenin bir çok kentinde hissedildi, İran ve Irak’ta önemli yıkım ve can kaybına neden oldu. Ana şoktan sonra da birçok artçı deprem oluştu. Artçı depremlerin büyüklüğü 5.3’e kadar ölçüldü.
Deprem Arabistan’ın kuzeye ilerlemesi ve Anadolu’ya çarpması sonucu gelişen Bitlis-Zagros Dağ kuşağında (Güney Doğu Anadolu Dağ kuşağı) oluşmuştur. Arabistan Levhasının kuzey yönlü ilerlemesine devam ederek Anadolu ve İran’ı sıkıştırmayı sürdürmesi bu tür depremlerin ana nedenidir. Sıkışmadan kaynaklanan kuvvet, belirli aralıklarla dağ kuşağı boyunca serbestlenirken açığa çıkan güçlü enerji ters faylar boyunca hareketlere; yer değiştirmelere ve depremlere neden olur.
Ülkemizde geçmişte oluşmuş olan bazı önemli depremler, örneğin Lice-Diyarbakır (1975), Hakkari (1930) bu tür depremlere örnektir.
Anadolu fay hatları, Arabistan Levhasının kuzey yönlü ilerlemesini “Anadolu’da neden sık sık deprem oluyor? Deprem Türkiye’nin kaderi mi?” başlıklı yazımızda bulabilirsiniz.
Yücel Yılmaz
Bilim Akademisi üyesi
Kadir Has Üniversitesi
