Sarkaç’ta daha önce kariyer olarak araştırma yapmaktan söz etmiştim. Bu kez özel olarak kendi alanım olan fizikten söz açacağım.
İyi bir fizik eğitimi almak elbette kişiye fizik araştırmaları yapmak veya fizik öğretmek için gereken donanımı kazandırır. Üniversiteye girerken bilinçli olarak fizik okumak istiyor olabilirsiniz ya da fizik ile başka meslekler arasında kararsız olabilirsiniz. Fizik bölümlerinden mezun olduğunuzda bazılarınız fizik alanında yüksek lisans ve/veya doktora yapıp araştırmaya yönelirsiniz. Bazılarınız fizikten mezun olup farklı bir iş yapmayı isteyebilirsiz, seçiminizi değiştirebilirsiniz. Fizik mezunları buna uygun donanıma sahiptir çünkü fizik eğitimi problemleri formüle etme ve çözme becerisi kazandırır.
Fizik bütün doğa bilimleri ve sosyal bilimlerde olduğu gibi gözlem ve deneylere dayanır. Kimya, biyoloji, jeoloji gibi diğer doğa bilimlerinde üzerinde çalışılan sistemler karmaşıktır. Sosyal bilimlerde karmaşıklığa ayrıca gözlemcinin sübjektif bakışı ile ilgili bir ayrı boyut eklenir. Fizikte de elbette çok karmaşık sistemlerle uğraşılır. Ancak klasik fizikte olsun kuantum fiziğinde ve görelilikte olsun temel ilkeler basit sistemler üzerinde formüle edilebilir, çözülebilir. Mesela Newton Yasaları bir ilk hızla atılıp ivmelenen bir cismin hareketini betimler. Newton Yasalarını öğrenirken ele alınan problemler yapay, sırf öğrenmede kolaylık olsun diye icat edilmiş ders kitabı örnekleri değil, gerçek dünyada karşılığı olan ve işe yarar problemlerdir. Bu problemlerin matematik ifadesi de gayet nettir. Bu yüzden fizik eğitimi basit, net ifade edilebilen, deneylerle sınanan ve gerçek dünyada karşılığı olan problemlerle başlar. Kuantum mekaniğinde ve görelilikte basit sistemlerin özellikleri bize göre tuhaf ve anlaşılmaz, günlük algımızdan ve sezgimizden çok uzak olsa da yine de basitçe matematik modellerle ifade edilirler. Fizik okumak insana problemleri basitten başlayarak işe yarar sorulara, matematik modellere götüren yolu öğretir. Önemli olan işe yarar modelleri kurabilmek, doğru soruları sorabilmek, çözüm yolları arayabilmektir. Matematikten farklı olarak fizikte, problemlerin gerçek dünya ile ilgisi, sonuçların deney ve gözlemle doğrulanıp yanlışlanabilmesidir. Diğer doğa bilimleri ve özellikle sosyal bilimlerden farklı olarak fizikte, basite indirme, parçalara ayırma ve tekrar bu parçalardan daha zor problemlere doğru geliştirme imkânı ve netlik vardır.
Fiziğin deneysel ve uygulamalı alanlarında bile temelde kullanılan bilgilerin nereden nasıl elde edildiği öne çıkar. Mesela mühendislik eğitimini fizikle birleştirmek veya fizik okuyup sonra mühendisliğe geçmek kişiye bir temelden anlama, kuşbakışı bakma, ayrıntıların üstüne çıkma yetisi kazandırabilir.
Fizik okumak istiyorsanız iyi bir fizik lisans programına girmek, seçimi yaparken farklı üniversitelerdeki öğretim üyeleri ve öğrencilerle, mezunlarla konuşmak iyi olur. Kararınız net değilse bir başka programa girip fizikte yan dal veya çift ana dal yapabilirsiniz. Fizikçi olmayı istiyorsanız ve çalışırsanız aldığınız donanımla fizikte veya başka mesleklerde başarılı olursunuz. Kulaktan dolma ‘fizikçiler aç kalır’ lafına da kulak asmayın. Doğru değil.
Ali Alpar
Bilim Akademisi üyesi
Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi
