Bu Hafta Gökyüzü: Geminid Meteor* Yağmuru

13 Aralık 2012 de çekilmiş bir Geminid meteoru*. (Sergiu Bacioiu, Coltesti, Alba County, Romanya, Flickr.)

Geminid meteor yağmuru her sene Aralık ayında gerçekleşiyor.  En çok sayıda meteor gözlenebilen meteor yağmurlarından birisi olan Geminidlerin en yoğun günleri 12-13 Aralık ve 13-14 Aralık geceleri olacak.  En mükemmel koşullarda (şehir ışıklarından uzak, açık havada) 60-120 adet meteor gözlemek mümkün.

Geminid meteor yağmuru ismini göktaşlarının atmosfere girdiği bölgedeki takım yıldızdan alıyor. Göktaşları atmosferimize İkizler (Gemini) takım yıldızının Castor isimli yıldızının bulunduğu bölgeden giriş yapıyor. Ama göktaşlarını Castor’la doğrudan bir alakası yok. Castor Dünya’ya 51 ışık yılı uzakta bulunan bir yıldız,  meteor ise Dünya’dan 100 km kadar yüksekte oluşuyor.

Nerden geliyor bu meteorlar?

Geminid meteorit**lerinin annesi yaklaşık 5 km çapında asteorid benzeri bir cisim ve adı da 3200 Phaethon.  3200 Phaethon,  yörüngesi boyunca kırılmış parçalardan oluşan bir döküntü sürüklüyor.  İşte meteor yağmuruna sebep olan da bu döküntü. Küçük parçalar atmosferimize girdiğinde yanarak yeryüzüne düşüyorlar ve bize görsel bir şölen sunuyorlar.

3200 Phaethon’un Güneş etrafındaki yörüngesi şöyle birşey.

3200 Phaethon’un yörüngesi yeşille gösteriliyor. Gökcismi her yıl Aralık ayında Dünya’ya yakın bölgeden geçiyor. (Ölçekler ve yörünge doğrultuları gerçekçi olarak çizilmedi. )

Nasıl gözleyebilirim?

Geminid meteor yağmurunu görmek en elverişli geceler bu gece (12-13 Aralık) ve yarın gece (13-14 Aralık).    Gece geç bir saatte, karanlık bir yer bulup, bir süre beklerseniz Geminidlerden birkaçını yakalama şansınız yüksek. İkizler takımyıldızını bulmanıza gerek yok. Meteor sayısı sabaha karşı 02:00’da en yüksek olacak. Bu saatte İkizler takım yıldızı da başucunda, yani tam tepemizde olacak.   Ay sabah 03.30 civarı doğuyor olduğundan ve son evresinde olduğundan bize karanlık bir gökyüzü bırakıyor.

*meteor: Göktaşlarının atmosfere girdiğinde yanarak yeryüzüne düşerken gökyüzünde bıraktıkları parlak iz.
**meteorit: meteorlara sebep olan küçük göktaşları

Yazan: Defne Üçer Şaylan

Daha fazlası için: Bruce McClure & Deborah Byrd, Don’t miss the Geminids in 2017, Astronomy Essentials, (earthandsky.org)

 

Önceki İçerikTavlada Olasılık*
Sonraki İçerikÇığır açan kitap: Kimyanın Temelleri
Defne Üçer Şaylan

Defne Üçer Şaylan, ODTÜ Fizik Bölümü’nden 1996’da lisans, 1998’de yükseklisans derecelerini aldı. San Diego’daki Kalifornia Üniversitesi’nde yaptığı fizik doktorasını 2004 yılında tamamladı. 2004-2014 yılları arasında Sabancı Üniversitesi’nde Temel Geliştirme Programının koordinasyonunda çalıştı. Çeşitli bilim eğitimi programlarının tasarlanması, oluşturulması, yürütülmesinde yer aldı. Şubat 2017’den beri Sarkaç’ta editör. Email