İlk kez Güneş sisteminin dışından gelen bir gök cismi gözlendi. Yıldızlararası asteroid diye adlandırılan bu cisimlerin varlığı tahmin edilse de bugüne kadar hiç gözlenmemişti.
Güneş sistem ziyaretçisi, 19 Ekim 2017’de Hawai’deki Pan-STARRS 1 teleskopuyla tespit edildiğinde Dünya’dan 30 milyon kilometre uzaktaymış. Pan-STARRS 1 aslında NASA’nın gezegeni koruma programının bir parçası olarak Dünya’ya yaklaşan gökcisimlerini izliyor. Gökcismi gözlendiğinde önce bir kuyrukluyıldız sonra da bir asteroid olduğu düşünülmüş fakat cismin yörüngesinden cismin Güneş sistemine ait olmadığı anlaşılıyor.
Pan-STARRS gözlemevi ekibi asteroide, “uzaklardan ilk kez gelen haberci” anlamına gelen Hawai dili kökenli ‘Oumuamua ismini vermiş.
Bu keşfettiğimiz ilk yıldızlararası cisim olduğundan Uluslararası Astronomi Birliği de yeni bir tür gökcismi tanımlamak zorunda kalmış. Ziyaretçi gökcismine verdikleri isim 1I/2017 U1. Buradaki I “interstellar”ın baş harfi, yani yıldızlararası bir gökcismi olduğunu gösteriyor. Eğer bir asteroid olsaydı adı A/2017 U1 olacaktı.
Parlaklığının değişmesinden 1I/2017 U1’in silindirimsi bir şekli olduğu anlaşılmış, boyutlarının 30mx30mx180m civarı olduğu düşünülüyor.
‘Oumuamua’nın yörüngesini NASA’nın Dünya Yakını Cisim Çalışmaları Merkezi (Center for Near-Earth Object Studies – CNEOS) incelemiş. Güneş sistemimizde tüm gezegenler ve asteroidler bir düzlem üzerinde Güneş’in çevresinde dönüyorlar. ‘Oumuamua, Çalgı takımyıldızı yönünden, gezegenler düzlemine (ekliptik) neredeyse dik olarak ve saniyede 25.5 kilometre hızla geliyor. Güneş sisteminin iç gezegenlerinin (Merkür, Venüs, Dünya, Mars) olduğu bölgeden Merkür’ün yörüngesinin hemen içinden geçiyor. 9 Eylül’de Güneş’e en yakın konuma geliyor. 14 Ekim’de Dünya’nın yörüngesinin altından bir dönüş yapıyor ve saniyede 44 kilometre hızla Pegasus (Kanatlıat) takımyıldızına doğru uzaklaşıyor.
‘Oumuamua’nın yörüngesi hiperbolik, yani Güneş sistemine yerçekimiyle bağlı değil, uzaklardan geliyor ve Güneş ve gezegenlerin yerçekiminin etkisiyle hareketi değişse de sonunda bir daha dönmemek üzere Güneş sistemini terkediyor.
Defne Üçer Şaylan
Kaynaklar:
Ulusal Optik Astronomi Gözlemevi (National Optical Astronomy Observatory) Basın Bülteni
Uluslararası Astronomi Birliği duyurusu
NASA haberi
