Katarakt Nedir?

 

Katarakt Farkındalık Ayındayız. Katarakt kelimesi Latince “şelale”den geliyor. Kataraktlı gözler şelalelerin düşerken oluşturduğu sisli görüntüye benzer şekilde görüyor dünyayı.

Retinaya ışığı odaklayan göz lensi embriyonik gelişme sırasında çekirdek, ribozom ve başka organellerini kaybetmiş fiber hücre demetlerinden oluşuyor. Bu hücrelerde çok yüksek yoğunlukta bulunan kristalin adı verilen proteinler gerekli saydamlık ve kırılım özelliklerini sağlıyor. Lensin orta bölgesinde protein devir oranı çok düşük olduğundan, doğuştan itibaren orada bulunan bu proteinlerin ömür boyu sıvıda çözünür kalmaları gerekiyor.

Katarakt olma ihtimalimiz yaşla artıyor, çünkü zamanla kristalinler toplaşıp birbirleriyle etkileşerek çözünürlüklerini kaybediyorlar. Işık lensten geçeceğine, bu molekül kümelerine çarpıp saçıldığından lens opaklaşıyor.

Yaşlanma ile görme kaybını çoğumuz normal karşılasa da bununla yaşamak zorunda değiliz. Günümüzde katarakt ameliyatla gideriliyor. Oluşmasını önlemede E vitamini ağırlıklı diyetin etkin olduğu düşünülüyor. Güneşli günlerde mutlaka ultraviyole ışığı tamamen bloklayan güneş gözlükleri takılması öneriliyor.

Canan Atılgan
Bilim Akademisi Üyesi (Sabancı Üniversitesi)

___________

Ana görsel: Flickr (Cameron Wong) ,  Katarakt ilüstrasyon: Shutterstock (değiştirildi)

 

Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

Önceki İçerikKahve Lekesinden Halkalar ve Kubbeler
Sonraki İçerikDarwin Portresinin Kökeni
Canan Atılgan
Bilim Akademisi üyesi Canan Atılgan, lisans ve doktora derecelerini sırasıyla 1991 ve 1996 yıllarında Boğaziçi Üniversitesi Kimya Mühendisliği bölümünden aldı. 1996-1999 yılları arasında Florida Eyalet Üniversitesi bünyesindeki Süperbilgisayar Hesaplamaları Araştırma Merkezi’nde doktora sonrası çalışmalar yaptı. 1999’dan bu yana Sabancı Üniversitesi öğretim üyesidir.  Haziran 2021’den beri Bilim Akademisi’nin başkanıdır.
Polimer ve protein dinamiği ile karmaşık moleküler sistemlerin teorik ve hesaplamalı yöntemlerle incelenmesi konularında araştırmalar yapmaktan keyif alır. Yüksek öğrenimde kullanılan yeni eğitim tekniklerini lisans ve lisansüstü derslerinde uygulamaya, yereldeki öğrencilerin birikimlerini ve arkaplanlarını da gözeterek uyarlamaya kafa yorar. Zaman buldukça popüler bilim platformlarında araştırmalarını ve birikimlerini aktarır.