Akşamları alacakaranlığın sona ermesiyle birlikte batı ufkunun üzerinde, Samanyolu kuşağıyla karıştırılan silik bir ışık huzmesi belirir. Bu ışığa zodyak ışığı denir. Bu şekilde adlandırılmasının nedeniyse “burçlar” olarak da bilinen zodyak takımyıldızlarının doğrultusunda olmasıdır.
Zodyak ışığı çok eskilerden beri insanların dikkatini çekmiş̧. Kimi onun yanardağlardan püsküren lav gibi yeraltından fışkıran ve gökyüzünde parlamalara yol açan bir maddeden kaynaklandığını düşünmüş. Kimiyse Güneş’in bir tür buhar ya da kuşakla çevrili olduğunu ve parlamanın bunun ürünü olduğunu öne sürmüş.
Günümüzde bu ışığın gezegenlerarası ortamdaki toz parçacıklarının güneş ışığını yansıtmasıyla oluştuğu biliniyor. Bu parçacıkların çoğunlukla kuyrukluyıldızların ürünü olduğu düşünülüyor. Çünkü kuyrukluyıldızların yapılarında donmuş gazlarla birlikte toz da bulunur. Bir kuyrukluyıldızın içindeki donmuş gazlar, kuyrukluyıldız Güneş’e yaklaşınca gaz haline geçmeye başlar, toz ve taş parçaları da bu sırada serbest kalır.
Zodyak ışığını görebilmek için gözlem koşullarının iyi olması gerekir. Işık kirliliğinden uzak bir gözlem yeri seçmek, Ay’sız bir akşamda alacakaranlığın hemen ardından gözlem yapmak gerekir. Ülkemizin de yer aldığı kuzey yarıkürenin orta enlemlerinde zodyak ışığını görmek için en uygun dönem ilkbahardır. Çünkü bu sırada zodyak ışığı ufuktan görece daha yüksektedir. Tutulum çemberinin eğimi yaz aylarında artar ve zodyak ışığının gözlenmesi güçleşir.
Karanlık bir gökyüzünde zodyak ışığı ufkun üzerinde bir üçgen oluşturur. Ufuktan uzaklaştıkça parlaklığı giderek azalır. Zodyak ışığı Dünya’nın dönüşüne bağlı olarak Güneş’in ufkun altına iyice inmesiyle gözden kaybolur.
« Back to Glossary Index