Jüpiter’in dört büyük uydusu Io, Europa, Ganymede ve Callisto ilk olarak 1609 yılında Galileo Galilei tarafından çok basit bir teleskopla gözlendi. Galileo, uyduları haftalarca her gece gözlemleyerek, onların Jüpiter’in yörüngesinde olduklarını keşfetti. Galileo’nun bu keşfi tüm gökcisimlerinin Dünya’nın çevresinde döndüğü inancına karşı elde edilen güçlü bir gözlemsel kanıt olarak tarihe geçti. Bu nedenle bu dört büyük uydu sıklıkla Galileo Uyduları olarak anılır.
Io, Bu dört uydudan Jüpiter’e en yakın olanıdır. Jüpiter’in yörüngesinde yalnızca 1,8 günde dolanır. Uzaklık arttıkça uyduların yörüngede dolanma süreleri de uzar. Dört uydudan en uzaktaki olan Callisto ise Jüpiter’in çevresinde yaklaşık 17 günde bir dolanır. Uyduların yörünge sürelerinin ve hızlarının farklı olması nedeniyle birbirlerine göre konumları sürekli değişir. Bu değişimi birkaç saat içinde fark etmek mümkündür. Uyduların yörünge düzlemleri bizin bakış doğrultumuza paralel olduğundan uyduları Jüpiter’in sağına ve soluna doğru hareket ederken görürüz. Bu hareketleri sırasında kimi zaman hepsi Jüpiter’in bir tarafında, kimi zaman bazısı bir yanda diğerleri öteki yanda olurlar. Bazen de uydulardan bir ya da birkaçı gözden kaybolur. Bu durumda ya Jüpiter’in arkasında ya da önünde yer alırlar.
Her gözlemde farklı bir dizilimle karşımıza çıktıkları için amatör gökbilimciler Jüpiter’in uydularına bakmayı çok sever. Jüpiter’in uydularını bir dürbünle görmek mümkün. Çok parlak olduklarından yalnızca dört kez büyüten bir dürbünle bile görülebilirler.
« Back to Glossary Index