Astronom ve astrofizikçiler işleriyle ilgili heyecanlarını meslektaşları dışındakilerle en çok paylaşan bilim insanlarıymış [1]. Buna şaşırmamalı, çünkü uzay aslında yalnız bu konuda araştırma yapan bilim insanlarını değil herkesi heyecanlandırıyor. Astronomide son yüzyıldaki keşifler o kadar heyecan verici ki. Üstelik çıplak gözle veya çok basit teleskoplarla izleyecek, gözleyecek çok şey var. Gökyüzündeki parlaklıkların her ne kadar birbirlerine benziyor olsalar da aslında ne olduklarını anlayabilir, gece birkaç saat gökyüzüne bakarak dünyanın dönüşünü hissedebilir, çok eskiden insanların aynı gökyüzüne bakıp neler düşündüğünü hayal edebilir, gezegen ve yıldızların hareketindeki farkları gözleyebilir, farklı mevsimlerde Güneş’in hareketini anlamaya çalışabilir, hatta basit bir teleskop bulursak Satürn’ün halkaları, Jüpiter’in uyduları, Venüs’ün fazları gibi insanlık tarihini değiştiren keşifleri bizzat kendimiz yapabiliriz.
Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) 1919 yılındaki kuruluşundan beri araştırma, eğitim ve bilim iletişimi alanlarında küresel etkinlikler yapıyor. IAU üyeleri profesyonel astronomlardan oluşuyor ve heyecanlarını herkesle paylaşmak konusunda da son derece aktifler. Bu sene IAU’nun 100. doğumgünü dolayısıyla daha da canlı bir sene olacak. “Aynı Gökyüzü Altında 100 Yıl” temasıyla yıl boyu kutlamalar sürecek. Türk Astronomi Derneği de Türkiye’de yapılacak etkinlikleri http://iau100.tad.org.tr/ adresinden duyuruyor. Üniversitelerin, öğrenci klüplerinin, gözlemevlerinin, okulların ve amatör astronomların düzenledikleri bu etkinliklerin bölgenizde olanlarını bu siteden takip edebilir, kendi etkinliklerinizin duyurulması için buraya ekleyebilirsiniz.
TAD yayınladığı basın bülteninde Aynı Gökyüzü Altında 100 Yıl etkinlikleri kapsamında yapılacaklara değinmiş:
2019 için planlanmış etkinlikler geniş bir yelpazede herkesi kapsayacak temalardan oluşuyor. “Yukarısı ve Ötesi Sergisi” son yüzyılda astronomi alanında gerçekleşen önemli keşifleri konu alıyor. “Einstein Okulları” ile “Açık Astronomi Okulu” etkinlikleri ile öğretmenlerin ilgili öğrencileri desteklemeleri ve onları bilim kariyeri yolunda bir sonraki adıma hazırlamaları hedefleniyor. “İlham Veren Yıldızlar” ve “Herkes İçin Karanlık Gökyüzü” projeleri uluslararası alanda tüm astronomi meraklılarını “Aynı Gökyüzü Altında” bir araya getirecek. Türkiye’de bu etkinlikler IAU’nun ulusal üye kuruluşu olan Türk Astronomi Derneği (TAD) tarafından koordine ediliyor.
Kapsayıcılığı temel alan bir ilke ile IAU, sınırların olmadığı bir dünya için katkıda bulunmak istiyor. 11 Şubat’ta kutlanacak “Astronomi Dünyasındaki Kadınlar ve Kızlar Günü” ile “İlham Veren Yıldızlar” etkinlikleri astronomi araştırmalarında, bilim-toplum etkinliklerinde ve eğitim alanında fırsat ve katılım eşitliğine vurgu yapıyor.
Öyleyse gökyüzümüz açık olsun, iyi ki doğdun IAU!
Defne Üçer Şaylan
[1] Aisling Irwin, Astronomers have an outsize passion for outreach, Nature News, Kasim 2018.
