Herkül ve kümesi

    « Back to Glossary Index

    Herkül, çok parlak yıldızlardan oluşan bir takımyıldız olmasa da gökyüzünde yerini öğrendikten sonra kolayca bulunabilen takımyıldızlardan biridir.

    Adını mitolojik kahraman Herkül’den alan takımyıldız gökyüzünde baş aşağı duruyor gibi görünür. Bacakları kuzey, başıysa güney doğrultusundadır. Takımyıldızın dörtgen şeklindeki gövdesi onu gökyüzünde bulmayı kolaylaştırır. Bu dörtgeni bulmak için yaz gökyüzünün en parlak yıldızları olan Vega ve Arkturus yardımcı olur. Dörtgen şekil, Vega’dan Arkturus’a giderken, yolun yaklaşık üçte birinde yer alır. Dörtgeni yani Herkül’ün gövdesini bulduktan sonra Herkül’ün bacaklarını ve kollarını bulmak daha kolay olur.

    Ras Algethi

    Herkül takımyıldızının en parlak yıldızı olan Ras Algethi bilinen en büyük yıldızlardan biridir. Bir kırmızı dev olan yıldızın yaklaşık 500 Güneş çapında olduğu düşünülüyor. Ras Algethi Güneş’in yerinde bulunsaydı, bu haliyle Mars’ın yörüngesini bile içine alırdı. Bu yıldız Güneş’ten yaklaşık 1000 kat daha parlaktır.

    Herkül’ün kümesi

    Herkül’ün gövdesini oluşturan dörtgenin yıldızlarından batıda bulunan ikisinin arasında, gökyüzünün en görkemli küresel yıldız kümesi yer alır. Chαrles Messier’in kataloğundaki (Messier albümü) 13. gökcismi olan bu küme, gökadamızın çevresine dağılmış 150 küresel kümeden biridir. Herkül Kümesi olarak da adlandırılan M13, ideal gökyüzü koşullarında çıplak gözle silik bir ışık topu olarak görülebilir. Bu küme, yaklaşık 300.000 yıldızdan oluşur.

    M13’e dürbünle bakıldığında, yaklaşık üçte bir dolunay çapında, ortası daha parlak, kenarlara doğru silikleşen ışıktan bir küre görülür. Kümenin ortası parlaktır çünkü yıldızlar burada yoğunlaşmıştır. Teleskopla, yüksek büyütmelerde kümenin noktacıklı yapısını da seçmek olasıdır.

    « Back to Glossary Index
    Önceki İçerikSamanyolu gökadası
    Sonraki İçerikHerkül kümesi: M13
    Alp Akoğlu

    ODTÜ Fizik Bölümünden mezun olduktan sonra, TÜBİTAK Bilim ve Teknik dergisinin yazar kadrosunda çalışmaya başladı. Başta TÜBİTAK Ulusal Gökyüzü Gözlem Şenliği olmak üzere çeşitli etkinliklerin koordinasyonunda rol alarak bilimin, özellikle de gökbilimin popülerleştirilmesi ve yaygınlaştırılması için çalıştı. Çeşitli üniversitelerde ve başka eğitim kurumlarında bilim iletişimi konusunda çok sayıda sunum gerçekleştirdi, bilim haberciliği konusunda eğitimler verdi. TÜBİTAK Bilim Çocuk dergisini ilk çıkaran ve uzun yıllar devam ettiren ekipte yer aldı. Derginin editörlüğünü ve ardından yayın yönetmenliğini yaptı. 2019 yılında TÜBİTAK’tan ayrıldı. 2019-2021 yılları arasında KAFA Çocuk ve Bilim dergisinin Genel Yayın Yönetmenliğini yaptı. Şu anda GUHEM Gökmen Uzay Havacılık Eğitim Merkezi’nde Uzay Farkındalığı Eğitim Destek Ofisi Direktörü olarak çalışmalarını sürdürüyor.