Kan nakli ortaçağdan beri biliniyor, ancak kan grubunuza göre, rastgele birinden aldığınız kanla yaşama ihtimaliniz %7-100 arasında! Nedeninin anlaşılması 20. yüzyıla kaldığından, önceleri kan nakli yapılması yasaktı.
Alınan kanın vücutta algılanması, alyuvarların yüzeyinden çiftler halinde sarkan farklı şeker gruplarının (olasılıklara A, B veya yok diyelim) bağışıklık sistemince tanılanmasıyla başlar. Bir başka sarkan grup da tek tipi bulunabilen bir protein uzantısıdır; olasılıklara var(+) veya yok(–) diyelim. Olasılılıklar aşağıdaki resimde gösteriliyor. Birey bunları vücudunda doğuştan bulunduruyorsa sistem yabancı kanı tehdit olarak algılamaz, ama onun için yeni bir maddeyse bağışıklık sistemi tetiklenir.
Örneğin, A0(+) olan birinin sistemi A’yı ve (+)yı tanır, 0 ve (-)’de tanınacak bir şey yoktur zaten. Bu birey AA(+), A0(+), 00(+), AA(-), A0(-), 00(-) gruplarının tamamını kabul eder (bkz. Tablo).
Kan gruplarını A/B/0, +/- tiplemeleri ile genelliyoruz. Ancak alyuvarlarda bulunabilecek başka dışarı sarkan kimyasallar farklı tipleri tanımlayabilir. Böyle az bulunan kan gruplarına sahip olanlar, cüzdanlarında kendileri gibi olan ve yakınlarında yaşayanların bilgilerini bulunduruyorlar!
Canan Atılgan
Bilim Akademisi Üyesi (Sabancı Üniversitesi)
